راه دراز رسیدن به شبکه ملی اطلاعات

برای ارتباط در بستر داخلی، هم می‌توان از بستر اینترنت جهانی استفاده کرد و هم از شبکه ملی اطلاعات، اما وجود شبکه‌ای داخلی برای تبادل داده‌ها از ۲ جهت ارزشمند است: هم از نظر هزینه به نفع کشور است هم امنیت اطلاعات تبادل‌شده را بیش از اینترنت بین‌المللی تأمین می‌کند. در دنیا هم کشور‌های مختلفی به سراغ راه‌اندازی شبکه‌های ملی تبادل داده رفته‌اند. حتی در کشور‌های پیشرفته هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقد وارد به این پروژه در کشور، توسعه آهسته و تأخیر در راه‌اندازی آن است. چالش دیگر شبکه ملی اطلاعات، نبود محتوا‌های کاربردی و جذاب داخلی است. تأمین زیرساخت این پروژه با وزارت ارتباطات است، اما در حوزه تولید محتوا این وزارتخانه نقش چندانی ندارد. در بحث محتوا در کشور، تعداد زیادی سازمان و مجموعه مدعی داریم که تا امروز نتوانسته‌اند کار خاصی انجام دهند.

 

تا امروز به جای تولید محتوا و جذابیت‌بخشی به شبکه ملی اطلاعات، تنها شاهد رفتار‌هایی منفعل مثل بستن شبکه‌های ارتباطی خارجی و فیلتر کردن آن‌ها برای کشاندن مردم به سمت محتوا‌های داخلی بوده‌ایم. تا امروز تنها بستر‌های خارجی را محدود کرده‌ایم و هیچ جایگزین کاربردی و مفید داخلی‌ای به جای نمونه‌های خارجی ایجاد نکرده‌ایم. در حوزه محتوا توقع بیجایی است که تمام بار را به دوش وزارت ارتباطات بیندازیم. سازمان‌هایی مثل وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات اسلامی با بودجه‌های مناسب در کشور وجود دارند که باید در بحث تولید محتوای داخلی بیش از گذشته فعال باشند تا در نهایت، شبکه ملی اطلاعات بتواند برای مردم کاربردی و جذاب شود. سال گذشته در مقاطعی، کشور با قطعی اینترنت بین‌الملل روبه‌رو شد و همان بازه، بهترین فرصت برای آزمایش شبکه ملی اطلاعات و زیر بار بردن آن بود. بانک‌ها و سایت‌هایی که سرور‌های آن‌ها در داخل کشور بود، بدون مشکل به فعالیت خود ادامه دادند، اما ضعف‌های فراوانی هم به چشم آمد. مثلا هنوز در داخل یک موتور جست‌وجو که در زمان قطعی اینترنت بتواند جایگزین گوگل شود نداریم.

 

یا مثلا پیام‌رسان‌ها با تمام بودجه‌هایی که گرفتند و ادعا‌هایی که مطرح می‌کردند، هنوز ظرفیت میزبانی از ۴۰ میلیون کاربر داخلی را نداشتند و مردم را با مشکلات فراوانی روبه‌رو کردند. این آزمون نشان داد حتی با داشتن زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات، عملا هنوز بستری نداریم که بتواند مورد استفاده مردم قرار بگیرد و نیاز‌های آن‌ها را برطرف کند. چالش اصلی هم نبود ابزار و محتوا‌های لازم است و مسئولان باید به جای شعار و سیاست‌های انفعالی، بیشتر به این حوزه اهمیت بدهند. متأسفانه اجرای این پروژه در کشور ما دچار حاشیه‌های مختلفی شده که در بسیاری از موارد، باعث دور شدن آن از هدف‌های اصلی بوده است. در دنیای امروز که تقریبا همه‌چیز به سمت دیجیتالی شدن در حال حرکت است، داشتن شبکه ملی اطلاعات ضرورتی کمتر از انرژی هسته‌ای یا نفت برای کشور ندارد. به همین دلیل، باید با تمام توان به سمت توسعه آن پیش برویم تا با بهترین کیفیت راه‌اندازی شود و به مردم خدمات مختلف ارائه کند.